shirley welten
door jos van de mortel (filosoof)In het werk van shirley welten krijgt de kijker een ruimte aangeboden. Voor haar foto’s geldt dat deze ruimte een mentale ruimte is; het kijken naar haar foto’s creeërt een plaats voor gevoelens, denkbeelden en emoties. Wanneer je haar installaties bekijkt, betreed je daadwerkelijk het beeld. De fysieke ruimte en mentale ruimte die de installaties bieden, zijn nauw verbonden. Met deze tekst wil ik deze ruimte nader onderzoeken en daarmee het werk van shirley welten kenschetsen.
Zoals alle ruimte, is deze ruimte tegelijkertijd vrij en begrensd. De onbepaalbare beeldtaal of stijl en het onuitsprekelijke karakter of eigene van het werk van shirley welten openbaart zich wanneer men in staat is om staande voor haar werk het betekenisvragende van deze vrijheid en de geboden betekenis die ontstaat door zijn begrenzing te ervaren.
vrijheid
Wat iets betekent kan niemand zelf bepalen. Elke betekenis van elk woord, van elk gebaar, zelfs van elk van onze levens, komt tot stand. Het komt tot stand wanneer en zolang wij bij elkaar komen, elkaar spreken, elkaar zien. Degenen die het hardste naar betekenis zoeken en er het meeste belang aan hechten, zijn het meest aan anderen overgelaten om met hen deze betekenis te vinden. Zíj zijn het vaak ook die betekenis zó belangrijk vinden, dat ze het eigenlijk niet aan anderen over kunnen laten. Er hangt hen een keuze boven het hoofd: met anderen in zee gaan – die dan natuurlijk de zuiverheid van de betekenis die jij wilt dat de dingen hebben gaan lopen vertroebelen; of stranden in een wereld die helemaal geen betekenis heeft – en ten onder gaan in hun eigen betekenisloze vacuüm.
De vrijheid die we ervaren wanneer we de ruimte die haar werk biedt betreden, is doordrenkt met voorgenoemde spanning. Het is een bevochten vrijheid. Ze is beladen omdat de kunstenaar zich ervan weerhouden heeft de betekenis ervan expliciet te maken. Haar motief om de ruimte die haar werk de kijker biedt niet met betekenis te beladen bestaat zeker niet uit onverschilligheid tegenover de betekenis die haar werk krijgt, maar ook weer niet uit interesse naar welke persoonlijke betekenis de individuele kijker er aan zal geven. De reden voor shirley welten om deze ruimte vrij en zonder gezette betekenis te laten, gaat samen met het resultaat. De vrijheid maakt het namelijk mogelijk voor de kijker om een verhouding met het werk aan te gaan. Een verhouding waarin de kijker het werk betekenis geeft...*
grenzen
Onbegrensde ruimte is vormeloos: zij loopt door naar alle kanten en duldt niets in zich, omdat elk ding erin met zijn eigen grenzen haar ook tot begrensd zou maken. Onbegrensde ruimte is altijd leegte. Niets van betekenis kan in leegte bestaan, want iets van betekenis heeft deze of gene betekenis, nooit allebei. Onbegrensdheid heeft alle betekenissen in zich en is daarmee betekenisloos. Betekenis heeft grenzen nodig.
In de begrensdheid van haar werk schuilt een bepaaldheid. Een bepaaldheid die de inhoud van het werk bindt. Het maken van elke foto word vooraf gegaan door vele keuzes, welke zich allemaal in de uiteindelijke foto tonen. Ook bij het construeren van een installatie bepalen de keuzes (materiaal, verhouding, afmeting enz.) allen tezamen de mentale beleving van de fysieke ruimte die tot stand komt. De keuzes die shirley welten neemt bij het maken van haar werk, drukken haar innerlijke wereld uit. Zij komen, noodzakelijkerwijs voor alle kunst, voort uit eigen ervaringen en de betekenis die daaraan door haar gegeven zijn. Hierdoor is het werk zeer bepaald, zeer gericht en ook zeer begrensd. De staat van zijn die de zoektocht naar die ene foto heeft ingegeven beslaat deze hele foto, de verhouding met de buitenwereld die haar tijdens het ontwikkelen van een bepaalde installatie bezig hield beslaat deze hele installatie. De grenzen van de ruimte die de kijker geboden wordt bij het ervaren van haar werk, worden bepaald door de keuzes van de kunstenaar. Keuzes waardoor de kunstenaar het werk betekenis geeft...*
...*
In het werk van shirley welten staat ruimte centraal. Het is een ruimte die aan de ene zijde begrensd is: de keuzes van de kunstenaar bepalen het visuele beeld en de betekenis die deze keuzes uitdrukken begrenzen de ruimte die het werk biedt voor betekenisgeving van de kijker. Het is een ruimte die aan de andere zijde vrij is: door het visueel en conceptueel sublimeren van de eigen beleving tot een universele gemoedstoestand ontzet de kunstenaar de mogelijkheid tot een open relatie, ongehinderd door de expliciete aanwezigheid van betekenis, van de kijker met het werk, met daarin eigen vrijheid voor het geven van betekenis. Zo wordt het werk van shirley welten de plaats van samenkomst tussen vrijheid en grenzen van kunstenaar en kijker, waarin het geven en krijgen van betekenis een centrale rol spelen.
shirley welten
by jos van de mortel (philosopher)There is a lot of space in the work of visual artist shirley welten. In her pictures you'll find a mental space that gives room to a state of being, that is filled with feelings, thoughts and emotions. When entering one of her installations the space becomes physical as well. But even in her three dimensional work the mental aspect of the space the works offers is never far away. And it is this space I would like to explore in the following text for I believe it is the essence of her work.
The space so prominently present in shirley welten's work is, as all space is, both free and determined. The je ne sais quoi of her work reveals itself when we simultaneously experience the freedom of interpretation this undetermined space leads to and the grasp of meaning that the determination of the space offers.
Freedom
We can't appoint meaning to the things that surround us all by ourselves. Every meaning of every word, every gesture and even of every one of our lives is created amongst ourselves and others. Its creation takes place when and as long as we convene, convey and converse. The ones amongst us that look for meaning most, and value it the most, find themselves reliant on others to find that meaning. But it seems that typically they are the ones who don't seem to be able to trust others in this. They find themselves before a choice: let the others join in giving meaning to things around them – with of course them muddling through and smudging the clarity of meaning - or be left alone with their private little meanings of which even they know they are rendered meaningless without others to share them with.
The freedom we experience when we enter the space her work offers is infused with the aforementioned tension. You can feel this is a freedom under pressure. The artist has refrained from filling it with meaning. Her motive to do so certainly does not stem from indifference regarding the meaning her work will evoke, nor out of extraordinary interest towards the meaning the individual viewer may ultimately attach to her work. She does so to enable a bond between the viewer and the work in front of him. A bond that bears meaning in itself.
Determination
The meaning of space in itself implies determination. Undetermined space would proliferate infinitely and would not withstand anything in it. For anything in it would with its own boundaries create ones for the space the object is in. Undetermined space is a void, void of meaning. Nothing of meaning can sustain in a void. If something is to have a meaning, it is always a certain meaning. Something must mean this or that rather than something else. And although in occurring instances it can mean several things, it can never bear all meanings. Something bearing all meaning is meaningless. Meaning requires determination.
The limits of her work define and bind its content. Every photograph taken is preceded by dozens of choices, all of which eventually are visible in the picture as developed and shown. The same goes for the construction of every installation, where ultimately the mental experience of the physical space build is comprised of countless choices by the artist (material, composition, size e.g.). The choices shirley welten makes in her art, express her inner world. They originate, like all choice made in art, from her own experience and the meaning she attached to it. This makes her work very defined, very focused and in a way very determent. The state of being at the start of the process of conception of that one photograph still saturates that whole photograph. The specific relation with the outer world she was scrutinizing during the production of a certain installation can be found throughout that whole installation. The boundaries that define the space her work offers the viewer are laid out by the choices she makes during the construction of her work. Choices by which the artist attaches meaning to the work.
In the art of shirley welten space is of major importance. On the one hand a space with boundaries: The choices of the artist dictate the visual image and the meaning that is expressed by those choices determine and define the space that the viewer has for interpreting and attaching meaning to the work. On the other hand it's an open space: by sublimating her own experience in both a visual and conceptual fashion she enables the viewer to engage with the work freely, unhindered by an explicitly present meaning, thus creating the opportunity for the viewer to establish a meaningful connection with the work. The work of shirley welten becomes a intersection where freedom and boundaries of artist and viewer convene and where the viewer is forced to simultaneously receive and adhere meaning from and to the work.